Lambert van Kleef (1846-1928)

Door Annemieke Klijn

Van Kleef voelde zich verwant aan de hervormingsgezinde generatie wetenschappers, die medio negentiende eeuw, bevangen door vooruitgangsgeloof, zowel een natuurwetenschappelijke wending in de geneeskunde, als een grote sociale betrokkenheid van medici op het terrein van de maatschappelijke gezondheidstoestand bepleitten. Zo slaagde hij erin om het Burgerlijk Armbestuur te overtuigen, dat er een nieuw ‘modern’ ziekenhuis gebouwd werd aan de Abtstraat. Dit opende in 1891 zijn deuren. Het nieuwe Calvariënberg beschikte over 120 bedden en een moderne operatiekamer, een polikliniek en een afdeling epidemische ziekten. Het kende een ‘gewijzigd paviljoenstelsel’, dat wil zeggen een mengvorm van paviljoen- en corridorsysteem: de paviljoens waren met gangen aan elkaar verbonden en konden bij eventueel besmettingsgevaar gemakkelijk worden afgesloten.

Rond de eeuwwisseling kreeg Van Kleef het voor elkaar dat de Liefdezusters een opleiding ziekenverpleging gingen volgen. Dat was geen sinecure omdat de zusters formeel buiten zijn directe gezag vielen en niet aan hem, maar aan de Eerwaarde Moeder Overste gehoorzaamheid verschuldigd waren. Zelf hield hij zich steeds goed op de hoogte van de nieuwste wetenschappelijke ontwikkelingen, zoals de antisepsis, de asepsis, de narcose en de radiologie. Van Kleef werd wijd en zijd, ook buiten de landsgrenzen, befaamd om zijn, overigens niet altijd succesvolle, buik- en maagoperaties. Ook experimenteerde hij met het maken van röntgenfoto’s.  Eind januari 1896 -  nauwelijks vier weken nadat de ontdekking door Röntgen van de X-stralen in Nederland bekend was geworden  -  werden in Maastricht de eerste röntgenfoto’s van Nederland gemaakt. Het ging om de hand van Van Kleefs dochter Bertha. Een jaar later kocht Van Kleef  de complete toestellen voor Röntgen stralen uit eigen beurs. In 1904 schonk hij alle apparatuur aan Calvariënberg en keerde hij terug naar Den Haag, waar hij op 81-jarige leeftijd aan de gevolgen van een maagkwaal zou overlijden.

Een gelijksoortig röntgenapparaat als waarmee van Kleef experimenteerde is nog bewaard gebleven en functioneert nog steeds. Uit metingen is gebleken dat bij het gebruik ervan 1500 keer zoveel straling vrijkomt als bij moderne apparaten. 

Verder lezen: Ingrid M.H. Evers (eindred.), Lambert Th. Van Kleef 1846-1928, Chirurg en pionier. Maastricht, 2016.